Stafræn væðing hindrar þroska barna

01.08.2020

Þann 27. febrúar 2018 skrifaði svissneska svæðisblaðið „Schaffhauser Bock“: „Innan ramma verkefnisins „spjaldtölvu –skóli“ hefur skólinn í Hallau tekið í notkun iPad við kennslu.“ Þannig fengu um 60 nemendur sinn eigin iPad. Eins í Þýskalandi, skv. hinum nýja þýska „ráðherra fyrir stafræna miðla“ Dorothee Bär, eru það fyrst og fremst skólarnir sem eiga að opna sig fyrir stafrænu væðingunni. Við það tilefni sagði frú Bär: „Það er bábylja að öll börn sem hafa áhuga á tölvum verði feit og löt. Maður getur klifrað í trjám og samt ráðið við forritunarmál.“ Að þessi yfirlýsing fái ekki staðist raunveruleikann sýnir þýsk skýrsla um ungmenni og náttúru 2016 („Jugendreport Natur 2016“), þar sem þróun stafrænnar menntunar var rannsökuð. Rainer Brämer, félagsfræðingur, ungmenna- og náttúrufræðingur spurði í því skyni1253 þýska nemendur í 6. og 9. bekk í Nordrhein-Westfalen í Þýskalandi. Í skýrslunni kom í ljós að við þróun á stafrænni væðingu barna (Entwicklung zur Digitalisierung Kinder) þá uppgötvi börn oft ekki náttúruna í leik og skorti oft svör við einföldum náttúruspurningum. Þannig gátu eingöngu 16 prósent nemenda gefið rétt svar við spurningunni í hvað mánuði sólin sé sólin lengst á lofti. Annað verkefni var svohljóðandi: „Nefnið þrjá æta ávexti sem vaxa í skóginum okkar eða í skógarjaðrinum. Það voru einungis 12 prósent sem vissu svarið. 24 prósent barnanna datt enginn ávöxtur í hug. Brämer er hugsi yfir hinum mikla hraða á framgangi náttúrufyrringar. Einnig vöktu niðurstöður úr skoðanakönnun breskrar sjónvarpsstöðvar líka ugg: Börn á aldrinum 8–18 eru að meðaltali 7,5 klukkutíma á dag útsett fyrir stafrænum miðlum og hafa því engan tíma lengur fyrir leiki sem þarfnast hreyfingar eða raunverulegrar skapandi reynslu í náttúrunni. Þau vita t.d. ekki lengur hvernig það er að klifra í trjám. Að smábörn eyði miklum tíma fyrir framan skjáinn heftir þroska þeirra. Hæfileikar þeirra til líkamlegra athafna eins og mála, leira, hlaupa um, klifra o.s.frv. fara forgörðum. Slíkar athafnir eru nefnilega mikilvægur hvati til að heili smábarna þroskist eins og best verði á kosið. Þetta sannar heilasérfræðingurinn prófessor Gertrud Teuchert-Noodt með rannsóknum sínum. Ef skortur er á fjölbreyttri hreyfingu á aldrinum 0-4 ára, byggist ákveðin heilaformgerð ekki upp á réttan hátt. Hugsun, lærdómur, hegðun og skipulagning dregst aftur úr það sem eftir stendur lífsins. Eins leik milli barna, nokkuð sem hefur mjög afgerandi áhrif á þroskaferlið er skipt út fyrir sýndarleik fyrir framan tölvuskjáinn. Þetta hindrar myndun heilbrigðra tengsla við náttúruna, við félaga og síðast en ekki síst við sjálfan sig. Þrátt fyrir aukna stafræna samfélagsvæðingu eru foreldrar og fullorðnir mikilvægar fyrirmyndir. Því börn læra fyrst og fremst af því að herma eftir. Fyrst þá þegar foreldrar sitja ekki meirihlutann af tíma sínum við tölvuskjáinn, snjallsímann eða fyrir framan sjónvarpið munu börn sýna náttúrunni meiri áhuga og þroskast til heilbrigðis.

frá gb./pb., csc.

Heimildir/slóðir: https://www.natursoziologie.de/NS/alltagsreport-natur/jugendreport-natur-2016.html
http://visionsblog.info/2017/05/20/die-cyberattacke-auf-unser-gehirn/
https://www.stuttgarter-zeitung.de/inhalt.jugendreport-natur-2016-bananen-wachsen-im-waldund-baeume-haben-eine-seele.963b3c36-b7ab-474c-94bb-43b4745ad44c.html
https://www.heise.de/tp/news/Natur-Defizit-Syndrom-2005182.html
Bók eftir M. Spitzer, 2012: „Die digitale Demenz. Wie wir uns und unsere Kinder um den Verstand bringen.“ (Ísl: Stafræn glöp, Hvernig við látum okkur og börnin okkar missa vitið)